Paspoortplicht

Net als veel Nederlanders ben ik niet van plan om vanaf 1 januari 2005 altijd mijn paspoort bij me te hebben: het kreng kost 35 euro. Als ik mijn paspoort altijd op zak moet hebben, raak ik hem minstens één keer per jaar kwijt, en voor dat geld koop ik liever een extra fietsslot.

De identificatieplicht is namelijk vooral bedoeld om effectiever op te kunnen treden tegen hangjongeren en kruimeldiefjes. Dat is niet denigrerend bedoeld: er zijn beslist wijken die er hard op vooruit gaan zodra de kleine criminaliteit beter kan worden aangepakt.

Net als de meeste Nederlanders woon ik echter niet in zo’n wijk, en dat betekent dat ik geen reet aan die paspoortplicht heb. Ik vermoed dat het grootste deel van Nederland dan ook het grootste deel van de tijd geen identiteitsbewijs bij zich zal hebben, al dan niet opzettelijk. En dat vind ik fijn, want het betekent dat een keurige burger als ik ook nergens voor hoeft te vrezen.

Want wat zal er gaan gebeuren? Blanke man in net pak wordt om zijn papieren gevraagd. Heeft hij niet bij zich: vergeten. Het is overduidelijk dat hij een keurig nette meneer is die net uit zijn werk komt en op weg is naar vrouw en kinderen, om samen met hen de avondmaaltijd te nuttigen.

Gaat er een strikt beleid gevoerd worden, dan zal de man een boete krijgen. Net als miljoenen andere keurig nette mannen en vrouwen; de publieke verontwaardiging zal zo groot zijn dat misschien wel de hele maatregel wordt ingetrokken.

Gaat er een reëel beleid gevoerd worden, dan krijgt de keurig nette man natuurlijk een waarschuwing. En de volgende keer weer, en de keer daarop ook. Net als alle keurig nette burgers. Niet-keurige burgers wordt wel om hun identiteitsbewijs gevraagd, en vroeg of laat stapt een niet-keurig uitziende burger naar de rechter. Die vervolgens niets heel laat van de manier waarop de paspoortplicht wordt uitgevoerd. En we zijn weer terug bij het dilemma dat ik zojuist geschetst heb

Onthoud deze woorden: als de paspoortplicht over vijf jaar überhaupt nog bestaat, is het een papieren tijger.

Dubbel

Gisteren was ik internetloos, wat betekent dat ik vandaag twee columns zou moeten schrijven. Ik ga een beetje vals spelen door één column op te blazen en vervolgens in tweeën te hakken. Maar ik wil graag verduidelijken wat ik ongeveer bedoelde in de incoherente column van vrijdag, en ik kreeg dat met geen mogelijkheid voor elkaar in 350 woorden. Vandaar.

In NRC Handelsblad van zaterdag staat overigens een artikel van Geert Mak, waarin veel wordt gezegd van wat ik ook beweer. Maar ik had dringend de behoefte om mijn eigen ideeën in mijn eigen woorden op te schrijven.

Integrerrorisme, deel 1

Allereerst zijn daar de niet-geïntegreerde allochtonen. Weet je wat, we noemen ze gewoon de niet-geïntegreerde moslims, want uiteindelijk is dat waar we het over hebben. Het zijn de dikke vrouwtjes die geen Nederlands spreken, de werkloze mannen, de kutmarokkaantjes. De niet-geïntegreerde allochtoon bestaat en vormt een probleem.

Iedereen zoekt houvast in deze snel veranderende wereld. Mensen die niet verder kunnen of willen kijken dan hun neus lang is, zoeken dat houvast in traditionele waarden. Ze doen dat niet omdat ze daar een goede reden voor hebben, maar omdat ze het kennen en omdat ze van jongs af aan verteld is dat het zo hoort. Ziehier de niet-geïntegreerde allochtoon.

De niet-geïntegreerde allochtoon schiet geen mensen dood. Hij is onaangepast, maar niet vanwege hoogdravende idealen waar hij voor wil sterven. Ooit is hij vanuit een boerendorpje in het Rifgebergte overgevlogen naar een land waar van burgers wordt verwacht dat ze participeren. Hij is geen slachtoffer, want iedereen kan bedenken dat dingen anders werken in een ander land en dat aanpassing een vereiste is.

Van een dorp waar mannen meer zijn dan vrouwen en waar kinderen worden opgevoed door de gemeenschap, naar een geëmancipeerd land waar de opvoeding van de kinderen wordt beschouwd als een taak van de ouders. De Marokkaantjes die overlast veroorzaken en soms zelfs hele straten en buurten terroriseren zijn daar een direct gevolg van. Wederom: geen slachtoffers, maar wel een probleem.

Goed, de verklaringen hebben we nu wel. De oplossingen kennen we ook wel: dialoog is prima, mensen aanspreken op hun verantwoordelijkheid is goed. Beide kanten moeten flexibiliteit en geduld opbrengen waar dat zin heeft en duidelijke grenzen stellen waar dat nodig is. Maar belangrijk: verwacht niet dat de kloof tussen de culturen in vijf jaar verdwenen is, want dat zal niet gebeuren. Verwacht niet dat Nederland niet verandert, want dat zal het wel doen.

Het integratieprobleem is op te lossen, maar niet als we instant satisfaction verwachten. En zeker niet als we het probleem definiëren als “de verzameling van alle dingen die naar moslim ruiken” en vervolgens proberen een antwoord te vinden op dit onhandelbare gedrocht.

Integrerrorisme, deel 2

Ten tweede is daar het moslimterrorisme. Blijkbaar zijn we sinds Pim Fortuyn zo gefixeerd op ons eigen land dat we er automatisch vanuit gaan dat dat veel te maken heeft met het integratieprobleem. Ik geloof daar niks van.

Mensen die verder kijken dan hun neus lang is, zullen over het algemeen prima integreren. Zo moeilijk is dat namelijk niet: een kwestie van taal, gebruiken en omgangsvormen leren. En zolang je je daar aan houdt (en aan de wet) mag je elke levensvisie aanhangen die je wilt.

Er is nog iets met mensen die verder kijken dan hun neus lang is: ze zien de grotere verbanden. Ze zien allerlei onrecht in de wereld, van de bio-industrie tot het evidente verband tussen olie en de oorlog in Irak, van de verwoesting van ecosystemen die niet gaat ophouden tot de misdaden die multinationals ongestraft kunnen begaan.

Hoewel veel onrecht in de wereld zijn nuances kent, houden sommige mensen op met verder kijken dan hun neus lang is op het moment dat woede de rede begint te overschreeuwen. Ze radicaliseren en zijn niet meer geïnteresseerd in de andere kant van het verhaal. Ziehier de radicale dierenrechtenactivist, de ecoguerilla, de anarchist en de fundamentalistische moslim.

Ik heb geen begrip voor fundamentalistische moslims, maar ik kan de gedachtegang prima volgen. Een blik op de oorlog in Irak, de kwestie Israel-Palestina en de oorlog in Afghanistan leidt tot woede. Woedende mensen willen een boosdoener aanwijzen, en in dit geval is dat natuurlijk het Westen. Als je eenmaal zover bent, ontwikkel je een blinde vlek voor de andere kant van het verhaal –de rol van de moslims in het geheel- en een vicieuze cirkel volgt.

Extremisten mensen vormen een gevaar, omdat de voedingsbodem voor hun opvattingen grenzen overschrijdt en niet eenvoudig weg te nemen is. Op korte termijn is bestrijden de enige andere optie. En daarom is het zo belangrijk niet alles wat met moslims te maken heeft op één hoop te gooien: voor je het weet zijn we iets aan het bestrijden dat wél op te lossen is. En dan zijn we nog veel verder van huis.

Warboel

Ayaan Hirsi Ali, Abdul-Jabbar van de Ven, Geert Wilders, Khalil el-Moumni, Michiel Smits, Abou Jahjah. De wereld zou beter af zijn als al deze mensen, stuk voor stuk, dood zouden zijn. Geteinneukers zijn het, die met hun hoofd naar beneden van een flatgebouw gegooid moeten worden. Varkens, die het land uit moeten. De bron van Neerlands uitzaaiende hersentumor.

De erfenis van Theo van Gogh bestaat uit een onfrisse wind die in alle uithoeken van ons koude kikkerlandje te ruiken is. Misschien zou hij er wel trots op zijn geweest.

Kent u deze nog: “Ik zeg wat ik denk en ik doe wat ik zeg.”? Inmiddels klinkt het misschien als de slogan van fundamentalistisch-islamitisch Nederland, maar het zijn natuurlijk de gevleugelde woorden van de Grootste Nederlander aller tijden. We hebben duidelijk meer op met homoseksuele islamofoben dan met islamitische homofoben. Hoe tolerant waren we ook alweer?

Ik was er al bang voor: een poging greep te krijgen op de incoherente warboel die Nederland momenteel is, resulteert vooral in een incoherente column.

Ik wil niet samen leven met mijn islamitische buurman, ik wil naast hem kunnen leven. Als ik daar de Koran voor moet kennen, doet hij iets fout. Als hij daar liberaal en geëmancipeerd voor moet zijn, doe ik iets fout. Als we elkaar kunnen vragen of de muziek wat zachter kan zonder dat daar een arrestatieteam of een ritueel slachtmes aan te pas komt, doen we het heel aardig.

Wat willen we nu eigenlijk? Harder worden? Zachter worden? Absolute vrijheid van meningsuiting?

De tijd dat politici leiders waren en geen slaafse volgers van de publieke opinie volgens Maurice en zijn vrienden lijkt voorbij. Na Pim Fortuyn kozen alle grote politieke partijen voor opportunisme in plaats van visie en nu zitten we met de brokken. Verwacht van Den Haag een boel paniekvoetbal, maar geen antwoorden. Verwacht ze ook niet van de televisie, de kranten of een weblog. Kijk om je heen, luister goed, en maak dan je eigen antwoorden. Als iedereen op die manier een heel klein beetje orde in de chaos schept, zou het nog wel eens goed kunnen komen.

Black

De Computer and Communications Industry Association (CCIA) is een consortium van bedrijven, waaronder grote jongens als Yahoo!, Oracle, Fujitsu en Casio. Tot voor kort was de CCIA één van de luizen in de pels van Microsoft. Zes jaar lang had de club de Europese Commissie gesteund bij haar antitrustgevecht tegen de softwaregigant uit Redmond. Niet zo heel lang geleden besloot de CCIA echter te schikken met Microsoft.

De Finse mobieltjesbakker Nokia stapte vervolgens uit het consortium, naar eigen zeggen omdat het niet tevreden was met de manier waarop de schikking was getroffen. Er werden geen details gegeven.

Maar nu de Financial Times een interesseante ontdekking heeft gedaan, zijn de details wel te raden. Van de kleine twintig miljoen dollar die Microsoft heeft betaald, heeft de chef van de CCIA, Ed Black, ruim de helft in eigen zak gestoken. Niet in het geniep, maar met toestemming van de raad van bestuur.

Bill Gates zal zichzelf voor zijn kop slaan. Als hij had geweten dat één van de fanatiekste tegenstanders van de multinational al die tijd alleen maar uit was op wat kleingeld, had hij Black zes jaar geleden al zijn bek kunnen laten houden. Tien miljoen dollar meer of minder is niet iets waar ze in Redmond van wakker liggen, en van iemand die zwijggeld accepteert zullen ze niet opkijken. Het lijkt in elk geval niet te vloeken met het marktethos dat het bedrijf zelf hanteert.

De multinationale softwareboer valt in dit geval niet eens zoveel te verwijten. Dat de CCIA met twintig miljoen genoegen heeft genomen is niet de schuld van Microsoft. En dat het bestuur heeft goedgekeurd dat Black van de gelegenheid gebruik maakte om z’n pensioengat te dichten, evenmin.

Het is alleen een beetje jammer dat Microsofts positie sterker wordt naarmate er minder trustzaken lopen tegen het bedrijf. De consument gaat hier de gevolgen van ondervinden, en dat Ed Black de rest van zijn leven dobberend in z’n eigen zwembad kan doorbrengen is niet bepaald een troost. Niet eens een schrale.

Ondergang

De film “Der Untergang” speelt in Adolf Hitlers bunker in Berlijn, tijdens de laatste dagen van de oorlog. Het is geen meesterwerk, maar een indrukwekkende film die de waanzin van de oorlog in het algemeen en nazisme in het bijzonder probeert te verbeelden.

In Duitsland was veel kritiek op de film. Zo zou Bruno Ganz, die Adolf Hitler speelde, de Führer te menselijk hebben neergezet. Vreemd, ik zag in de Duitse leider toch vooral een krankzinnige. Een krankzinnig mens weliswaar, maar waarschijnlijk liep Adolf Hitler in het echt ook niet vierentwintig uur per dag schuimbekkend rond. Hij was de baas van Duitsland, en dat krijg je niet voor elkaar als je je niet af en toe als een mens kunt gedragen.

En waarom ook niet? Waarom zou Hitler niet geportretteerd mogen worden als iemand met menselijke trekjes? Doet dat af aan de misdaden die hij heeft begaan? Natuurlijk niet. Als je van Hitler en zijn trawanten monsters maakt, dan doe je alsof mensen niet in staat zijn tot de gruweldaden van de nazi’s. Maar de belangrijkste les van de Tweede Wereldoorlog is nu net dat ze dat wél zijn.

Wie weet was Adolf Hitler wel een sympathieke man, charmant, welbespraakt en gek met zijn hond Blondie. Waarom ook niet? Het is misschien verleidelijk om te denken dat mensen die gruweldaden begaan niet sympathiek, charmant, welbespraakt en gek met hun hond kunnen zijn, omdat dat dingen begrijpelijker maakt. Maar het is wishful thinking en het is gevaarlijk. Wie mensen niet in staat acht tot verwerpelijke daden, is niet op zijn hoede. En een democratie valt ten prooi aan mensen met slechte bedoelingen als het volk niet op zijn hoede is.

“Der Untergang” is aardig geslaagd in zijn opzet. Bij vlagen is de film grotesk, maar in het Duitsland van de Tweede Wereldoorlog was de werkelijkheid dat ook. Het nazisme zoals dat toen was heeft in het hier en nu geen schijn van kans, maar het meest verontrustende vond ik dat ook duidelijk werd wat de basis vormt voor gekte: blinde volgzaamheid. En dat is tegenwoordig nog alom aanwezig.

Kabinet

Het Nationaal Kabinet. Hans Dijkstal, Max van der Stoel, Jeltje van Nieuwenhoven, Jan Terlouw, Roelf de Boer, Eimert van Middelkoop, Rein Jan Hoekstra en Sadik Harchaoui. Onze redders in nood hebben gesproken, onder leiding van Pieter Winsemius. Zij hebben oplossingen aangedragen “rond drie belangrijke thema’s die Nederland momenteel beheersen: Veiligheid, Integratie en Jeugd.”

Het kabinet had niet de moed om te weigeren deze complexe thematiek samen te vatten in tien aanbevelingen. Tien! Je krijgt er meer als je de kapper vraagt om scheeradvies!

Bovendien grossiert het in algemeenheden en dooddoeners. De enige uitzondering daarop is de eerste aanbevelingen: de premier in tijden van crisis meer macht geven. Dat is geen dooddoener, maar gewoon een slecht plan. Een premier moet zorgen dat alle neuzen in het kabinet één kant op staan. Kan hij dat niet, dan moet hij aftreden. Kan hij dat wel, dan is het niet nodig om hem meer macht te geven.

“Wetten en regels om het extremisme en de harde criminaliteit te bestrijden moeten worden aangescherpt”. Open deur en alleen maar omdat Maurice de Hond, inmiddels één van de machtigste mensen in Nederland, zegt dat het volk dat wil. “Bewoners moeten meer betrokken worden bij het veiligheidsbeleid.” Hoe dan? “De integratie van allochtonen en autochtonen moet terug worden gebracht naar de buurt.” Integratie, al dan niet mislukt, is de buurt nooit uitgeweest.

“We MOETEN elkaar ontmoeten” en hoewel dat niet bepaald het ei van Columbus is, is dit “geen welzijnspraatje van vroeger maar harde noodzaak.” Of dacht u soms dat we die hoofdletters zomaar gebruikten? Het is WEL een welzijnspraatje van vroeger.

Geachte heren en dames van het Nationaal Kabinet. U hebt niet de moed gehad om het volk te vertellen dat de wereld complex is, niet de wijsheid om te accepteren dat niet alles simpel op te lossen is en niet de bescheidenheid om achter de schermen aan oplossingen te werken in plaats van op het scherm aan oneliners. Misschien hebt u zinnige dingen te zeggen, maar u bent gezwicht voor de zucht naar behapbaarheid. Bedankt voor de moeite, maar we hebben er niks aan.

Evolutie

De evolutietheorie is een theorie. Er zitten haken en ogen aan, er zijn grijze en zwarte gebieden, en het bewijs zal nooit sluitend kunnen zijn. Dat betekent dat de evolutietheorie niet per sé waar is. Maar, en dat is belangrijk, het is wel een wetenschappelijke theorie. Sterker nog, het is een theorie waarover binnen de wetenschap ongeveer net zoveel consensus bestaat als over de wetten van Newton en Einsteins relativiteitstheorie.

Intelligent design, oftewel creationisme, is de tegenhanger van de evolutietheorie. In een notendop stelt ze dat de complexiteit van onze wereld niet door toeval kan zijn ontstaan, en dat er dus sprake moet zijn van een Ontwerper. De Aarde bestaat zo’n vijfduizend jaar (of misschien was het tienduizend) en verder wordt gewezen op alle missende en rammelende delen van de evolutietheorie om aan te tonen dat die niet waar zou zijn.

Het is een schattig concept, maar met wetenschap heeft het niets te maken. Dat complexiteit niet kan ontstaan door survival of the fittest, waarbij de genen van de sterkste individuen aan volgende generaties worden meegegeven, is nergens op gebaseerd. Een klein beetje genetische variatie over een heleboel generaties levert grote variatie, en als de organismen die het best zijn aangepast aan de omstandigheden de grootste overlevingskans hebben (en dat hebben ze) dan krijg je evolutie. Het concept is nauwelijks ingewikkelder dan basisschoolalgebra.

Creationisten in Georgia, VS, hebben het voor elkaar gekregen dat biologieboeken een grote sticker voorop krijgen, waarop staat dat de evolutietheorie een theorie is en geen feit. Liever hadden ze gezien dat Intelligent Design en evolutietheorie allebei onderwezen worden, zoals dat bijvoorbeeld gebeurt op een school in Pennsylvania.

Wetenschap is geen politiek, het is geen religie en het is geen propaganda. Wetenschappers zijn perfect noch onfeilbaar, maar ze moeten de vrijheid hebben zich bezig te houden met feiten. Niemand hoeft te geloven in wetenschap, maar scholieren ook maar het idee geven dat creationisme een even goed gefundeerde theorie is als de evolutietheorie is verwerpelijke propaganda. Over wat voor God hebben we het eigenlijk als de waarheid geweld aangedaan moet worden om het geloof in Hem te verspreiden?

Roundup

Ik heb het er al eens over gehad, en wie weet zal ik dat na vandaag nog eens doen: Monsanto, voormalig leverancier van Agent Orange, en tegenwoordig vooral bekend van het herbicide Roundup. En van Roundup Ready, genetisch gemodificeerde gewassen die resistent zijn tegen de onkruidverdelger, zodat boeren ongelimiteerd kunnen sproeien. Het enige addertje onder het gras is dat boeren de zaden van de gewassen niet zelf mogen vermeerderen, maar ieder jaar een nieuw voorraadje moeten kopen bij Monsanto.

De reden dat ik mezelf geen antiglobalist wil noemen, is dat er teveel gebivakmutste anarchisten zijn die het ook doen. Ook word ik niet graag geassocieerd met types als José Bové, de Franse boer die zich tegenwoordig vermaakt met het vernielen van akkers met genetisch gemodificeerde maïs. Maar soms wordt weer even duidelijk gemaakt waarom het wel degelijk nodig is dat mensen zich druk maken om de klotestreken die grote bedrijven kunnen flikken.

Het Canadese hooggerechtshof heeft met vijf stemmen tegen vier Monsanto in het gelijk gesteld tegen de Canadese boer Percy Schmeiser. Schmeiser ontdekte zeven jaar geleden dat enkele van zijn koolzaadplanten door kruisbestuiving waren besmet met Roundup Ready genen van Monsanto. Het bedrijf bood niet zijn verontschuldigingen aan voor de vervuiling van Schmeisers akkers, maar sleepte de boer voor de rechter wegens patentschending.

Het is al eng genoeg dat genen gepatenteerd kunnen worden, dat boeren aangeklaagd kunnen worden omdat Monsanto’s gepatenteerde DNA over hun akkers waait is Kafkaësk. Het is alsof de mensen van Philips ’s nachts bij je inbreken, al je peertjes vervangen door hun nieuwste model gloeilamp en de volgende dag op je stoep staan met een dagvaarding.

Ik weet dat het moeilijk is om te geloven, dat het lijkt alsof ik hier feiten weglaat of dingen verzin omdat de wereld eigenlijk zo in elkaar zou moeten zitten dat dit soort dingen niet kán. Maar het kan, en het is echt waar. Zoek het op, kijk het na, raadpleeg betrouwbare bronnen. En kom dan alsjeblieft tot de conclusie dat je nooit, maar dan ook nooit één cent uitgeeft aan iets waar Monsanto geld aan verdient.

Journaille

Vlak na de moord op Theo van Gogh publiceerde een weblog de echte naam van Mohammed B. Althans, de naam van iemand die van voren Mohammed heette, wiens achternaam met een B begon en die ook nog eens te Googlen was. Andere blogs namen het klakkeloos over en als weblog geenstijl.nl, niet iets anders had beweerd zou deze man inmiddels aangeschoten wild zijn geweest.

Eén van de stomste spreekwoorden die onze taal kent, wil dat waar rook is, ook vuur is. Ik wijs nog even op het citaat van Joseph Goebbels dat acht dagen terug langskwam. Het is niet zo dat een bewering een hoger waarheidsgehalte krijgt naarmate meer mensen elkaar gaan nabauwen zonder te weten of wat ze zeggen wel ergens op slaat. Op internet gebeurt dat vaak, en dat is een goede reden om informatie die je daar vandaan haalt kritisch te bekijken.

Ik mag hopen dat de verslaggever van dagblad De Limburger, die een foto van de onschuldige Mohammed liet afdrukken, op staande voet ontslagen is. En dat hij wordt vervolgd. Zomaar iemand beschuldigen van een dergelijk zwaar misdrijf is onvoorstelbaar asociaal, en in strijd met alles waar een journalist voor hoort te staan.

Vlak na de moord op Van Gogh wisten verschillende nieuwsbronnen te melden dat er veel moslimfundamentalistische teksten op internet te vinden zijn. Het verrassendste daarvan was dat er blijkbaar mensen waren die dat verrassend vonden. Niet alleen is internet een vrijplaats voor zowel normale mensen als gekken met een verwrongen wereldbeeld, veel internetgebruikers veranderen ook nog eens in eikels zodra ze een forum of chatroom bezoeken.

Van extremistische moslims en ecoguerilla’s tot racisten en aanhangers van onsympathieke sektes, alle soorten uitschot zijn vertegenwoordigd op internet. Oververtegenwoordigd zelfs, omdat mensen nu eenmaal graag contact hebben met geestverwanten, en als je verknipt bent zijn die in de echte wereld wat moeilijker te vinden dan normaal. Maar of het kwaad kan? Ach, iedere randdebiel die druk aan het chatten is met zijn medegestoorden, is in elk geval niet iets anders aan het doen. Wie weet houdt internet de meeste idioten juist wel van de straat.

Godslastering

Voorlopig kunnen we stellen dat ik een aansteller ben. De volkswoede die misschien op de moord van Theo van Gogh had kunnen volgen deed dat niet, en hoewel de lucht beslist nog niet is geklaard, lijken de meeste mensen prima in staat het verschil te zien tussen een extremist en iemand die eens in de week naar de moskee gaat. Waar het gaat eindigen durf ik niet te voorspellen, maar volgens mij liggen we in elk geval niet op ramkoers.

Ondertussen in Den Haag: minister Donner heeft gezegd vaker iets te willen doen aan mensen die anderen onnodig kwetsen, en mocht dat hem lukken dan is dat meteen het eerste wapenfeit in Balkenendes strijd voor normen en waarden. Maar D’66, PvdA en VVD hebben inmiddels door welk buzzword momenteel hip is, en poepen in hun broek bij de gedachte dat de grote gemene man op de straat niet doorheeft dat ze heus wel bij de tijd zijn.

Donner wil kijken of wetsartikelen tegen godslastering te gebruiken zijn om iets tegen kwetsende uitspraken te doen, en daar is van alles voor en tegen te zeggen. In de praktijk vinden rechters de vrijheid van meningsuiting belangrijker dan wetten tegen godslastering, en dat lijkt me beter dan andersom. Het aanscherpen van die wetten is waarschijnlijk een zinloze onderneming, maar de goede kant is dit: Donner ziet dat er iets mist in de samenleving, en hij probeert daar iets aan te doen. Op zijn eigen CDA-manier weliswaar, maar toch.

Waarom is dat goed? Welnu, omdat de andere kant van het verhaal nog triester is: de drie grote niet-religieuze partijen in de Tweede Kamer willen wetten tegen godslastering juist schrappen. Dit leidt in de praktijk natuurlijk net zomin tot verandering als de plannen van Donner, en dat maakt het een zuiver symbolisch gebaar.

En wat zegt dat gebaar? Simpel: dat de partijen in kwestie niet te beroerd zijn vrijheid van meningsuiting te degraderen tot het recht op vuilspuiterij als ze denken het electoraat daarmee te plezieren. Op een moment als dit met een dergelijk voorstel komen is niets anders dan een poging goedkoop te scoren.

Drenthe

Wat doe je als de wereld in brand staat? Je zoekt een hutje op hei op, en gaat daar zitten wachten op betere tijden. Liefst in Drenthe, want in Drenthe gaat niets snel. Mensen, dieren, veranderingen, allemaal nemen ze de tijd. Kortom, het is er dodelijk saai. Maar soms klinkt saai aanlokkelijk.

Komend weekend ben ik even ontkoppeld, zowel mentaal als in cyberiaans opzicht. Tot na het weekeinde zijn er dus even geen verse letters meer, maar maandag is alles weer zoals het was. Hopelijk.

Gidsland

Nederland gidsland heeft een nieuwe betekenis gekregen. Dachten we eerst vooral zelf de rest van de wereld te moeten laten zien hoe onze verlichte samenleving alles prima geregeld had, nu kijkt Europa angstig naar onze brandende en vernielde scholen en moskeeën.

Is de bom nu echt gebarsten? Zijn we getuige van de Nederlandse uitvoering van de kristalnacht? Of is dit de schok die ons na de moord op Fortuyn eindelijk weer een beetje in balans gaat brengen, zoals Donald Duck door een klap op zijn hoofd zijn geheugen weer terugkrijgt nadat een eerdere dreun hem daarvan heeft beroofd?

Democratie is niet voor bange mensen, zo wil het cliché, en moslimextremisten schijnen dat ter harte hebben genomen: als je de mensen maar bang genoeg maakt, stort het systeem vanzelf in. Nederland heeft de twijfelachtige eer één van de proefkonijnen te zijn. Ik denk dat we weerbaar genoeg zijn om hier overheen te komen, maar ja, ik had ook niet verwacht dat er gebedshuizen in de hens zouden vliegen als gevolg van de moord op Van Gogh.

En er schiet me net een allerakeligste gedachte te binnen: als we onze eigen kristalnacht kunnen hebben, waarom dan niet een Nederlandse variant op de Rijksdag? Als een stel neonazi’s het voor elkaar krijgt om een aanslag te plegen en de moslims er de schuld van te geven, dan hebben we pas echt een probleem.

Het is verleidelijk om te denken dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen. Ik hoop van harte dat dat waar is, maar we moeten beslist waakzaam zijn. Jospeh Goebbels, propagandachef van de nazi’s en verdomd goed in z’n werk, zei ooit: als je een leugen maar vaak genoeg vertelt, wordt het de waarheid. Er zijn al mensen die die tactiek gebruiken, en het zullen er meer worden. Aan ons de schone taak om niet in die val te trappen. Gebruik die botte hersens, generaliseer niet, maak het jezelf niet gemakkelijk door te geloven in wat simpel is in plaats van in wat waar is. We moeten nu écht even goed bij de les blijven.

Leider

In tijden van nood leer je je politici kennen. Toen Gerrit Zalm hoorde van de aanslag op Theo, zette hij grote ogen op en riep: “Oooh, da’s vals!” waarop hij nog net niet met overslaande stem de oorlog verklaarde aan het moslimextremisme. Hij was even vergeten dat het grootste deel van onze jongens op diverse plaatsen in de wereld loopt te voorkomen dat de pleuris uitbreekt, maar gelukkig waren enkele landgenoten bereid om even voor reservist te spelen.

Met heimwee denk ik terug aan de tijd dat Gerrit nog een goedlachs boekhoudertje was in een land waar het zo goed ging dat het iedere dag feest was op financiën. Oh, de grollen: “Voorzitter, ik stel voor dat we nu met z’n allen de wave doen.” Ja, met Gerrit kon je lachen, vroeger.

Wat is ie groot geworden hè? Dat mondje staat al tijden op standje zuurpruim, en het economische tij heeft diepe rimpels getrokken in zijn ooit zo guitige koppie. En nu heeft hij, als een echte grote meneer, de oorlog verklaard!

Jan-Peter, die eigenlijk over dat soort dingen gaat, zat op het moment dat Van Gogh werd vermoord in Brussel. Vanuit de Europese hoofdstad meldde hij “ontzettend geschrokken” te zijn. Op zich is het fijn om te horen dat hij niet al weken van tevoren op de hoogte was gebracht, maar iets meer woorden die je van een leider zou verwachten in plaats van dooddoeners –excusez le mot- waren welkom geweest.

Want leiderschap kunnen we wel gebruiken. Strapatsen zoals die van Johan Remkes, die uitgerekend nu begint te mekkeren dat Piet-Hein Donner alle leuke dingen mag doen die met veiligheid te maken hebben, zoals vliegtuigen daadwerkelijk het bevel geven een gekaapte Boeing neer te halen, zijn wel het laatste waar Nederland behoefte aan heeft.

Beste Jan-Peter, Nederland heeft geen drastische maatregelen nodig, maar vertrouwen in de mensen die het voor het zeggen hebben. Geloof me, ik had het ook liever anders gezien, maar jij bent degene die daarvoor moet gaan zorgen. Doe het nu, of ga de geschiedenis in als de premier waarmee alle ellende begon.

Bedrijvigheid

De slogan van chemie- en farmaceuticagigant Bayer is “Science for a better life”. Dat is grappig, want sinds zijn oprichting heeft het Duitse bedrijf zich vooral beziggehouden met “Science for a better death”. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bedacht Bayer het charmante concept chemische oorlogsvoering en produceerde het mosterdgas.

Samen met Agfa, BASF, Hoechst (inmiddels gefuseerd tot Aventis) en een aantal kleinere bedrijven was Bayer in de jaren ’30 en ’40 onderdeel van het IG Farben conglomeraat. Dat werkte nauw samen met de NSDAP, en ontwierp zelfs een industriegebied waar producten werden gemaakt die de Duitse oorlogsmachine draaiende moesten houden. De benodigde dwangarbeiders werden geleverd door de nazi’s. Ook Zyklon B, dat werd gebruikt om joden mee te vergassen, werd door IG Farben geproduceerd.

Na de oorlog werden de verschillende bedrijven weer afgesplitst van IG Farben. Bayer heeft de voormalige dwangarbeiders nooit één cent schadevergoeding betaald, en is waarschijnlijk niet van plan dat te gaan doen. Dat is vermoedelijk ook waarom de website van het bedrijf, bayer.com, niet al te veel woorden vuil maakt aan het akkefietje.

Zoals we in Nederland het woord ‘softenonbaby’ hebben, kennen ze in Vietnam het begrip ‘Agent Orange baby’. Dat slaat op volwassen mensen die als gevolg van het ontbladermiddel Agent Orange een onderontwikkeld lichaam en de geest van een vierjarige hebben. Tijdens de Vietnamoorlog wierpen Amerikaanse vliegtuigen bijna 80 miljoen liter op de dichte jungle, waarin de Vietcong zich immers veel te makkelijk kon verstoppen. Het spul is helaas ook ontzettend giftig voor mensen, en dat betekent dat er ook nu nog Agent Orange baby’s worden geboren.

Monsanto was één van de bedrijven die het goedje op verzoek van het Amerikaanse ministerie van defensie produceerden. Het bedrijf, dat tegenwoordig vooral in biotech doet, weigert tot op de dag van vandaag te erkennen dat het medeverantwoordelijk is voor de ellende.

Moord en doodslag zijn niet voorbehouden aan religie. Gruwelijke, onbegrijpelijke wandaden worden begaan door mensen die in niets anders geloven dan het Uiteindelijke Doel. Dat kan Allah zijn, of God, maar ook Winst. Het fundamentalistisch kapitalisme heeft al vele, vele slachtoffers gemaakt.

Excuus

Anderhalve week geleden schreef ik een stukje over de vermeende sigarenbandjesrazzia van de Voedsel- en Warenautoriteit. Het stuk is hier te lezen, en de geplaatste reactie is duidelijk genoeg: ik heb voor mijn beurt gepraat.

Mijn bronnen waren de site van het NOS Nieuws en de Leeuwarder Courant, en de toon van het bericht had al duidelijk moeten maken dat de soep niet zo heet werd gegeten als ze daar werd opgediend.

Soms is mijn muil gewoon een stukje te groot. En wie een grote bek heeft, moet niet ineens dichtklappen als hij erachter komt dat hij het fout had. Dus bij deze bied ik de mensen van de VWA mijn excuses aan.

De volgende keer zal ik beter opletten. Beloofd.

Victorie

Stel je voor: je bent grootaandeelhouder bij Io, een conglomeraat van bedrijven met één overkoepelende raad van bestuur. Die raad stapt op, en de aandeelhouders hebben de taak de kandidaten voor het nieuwe bestuur te screenen en goed te keuren. Iedere kandidaat is genomineerd door één van Io’s dochterbedrijven.

Dochter Setcol, producent van handzeep, wil graag de kandidaat leveren die HAL, de multinationale uitgever, in zijn portefeuille zal krijgen. De man die zij naar voren heeft geschoven is curieus: hij blijkt lid van een religieuze sekte die boeken beschouwt als de wortel van alle kwaad en die ze het liefst allemaal verbrandt. Maar, zo verzekert de kandidaat de aandeelhouders, dat is een privé-zaak. Hij zal de zaken van HAL naar beste kunnen behartigen.

Sommige mensen vinden het onterecht dat het parlement Rocco Buttiglione niet in de Europese Commissie wilde hebben. De Italiaan had niet geweigerd mogen worden omdat zijn ideeën over homoseksualiteit en emancipatie nogal conservatief waren.

Dat is klinkklare onzin, gebaseerd op een strikte scheiding tussen gedachtengoed en handelen die alleen in theorie bestaat, en die in de politiek niet eens wenselijk is. Sommige politici vinden dat je de burger best kunt verkopen dat een uiterst conservatieve katholiek de rechten van vrouwen en homo’s moet beschermen. Goh, waarom zouden zoveel burgers vinden dat Europa ze niet serieus neemt?

De eerste reactie van chef-Eurocommissaris Barroso was het Europarlement de vinger geven. Op zich niet vreemd, aangezien dat totnogtoe een vrij effectieve tactiek was, maar dit keer werkte het niet. Barroso had wat kunnen schuiven met posten, maar hij wilde geen millimeter wijken. Pas op het allerlaatst gaf hij een heel klein piezelbeetje mee.

Wat vanzelfsprekend hoort te zijn, gebeurde: het democratisch gekozen parlement liet zich niet voor paal zetten door een man waar geen burger op gestemd had. En het liet zich niet tegenhouden door de stompzinnige regel dat alleen de hele commissie weggestuurd kan worden.

Dat de schokkende minachting voor gevoelige kwesties die uit de voordracht van Buttiglione blijkt wordt afgestraft door het Europarlement is geen overwinning met een bijsmaakje. Het is pure, onversneden victorie voor de Europese burger.

Vrij

Dus het is het vrije woord dat we willen? Een einde aan de politieke correctheid? Dood aan de gedachtepolitie? Wel hier: het is terecht dat Theo van Gogh is vermoord.

Wat? Dat is schandalig? Dat mag ik niet zeggen? Hoor ik hier de politiek correcte, verstikkende gedachtepolitie? De rechtse kerk? Hier mag helemaal niet alles gezegd worden.

Hoeveel hadden er op de Dam gestaan als imam el-Moumni zou zijn vermoord? En als er al mensen bijeengekomen waren, hoe zou die bijeenkomst ervaren worden? Als een oprecht verontwaardigde menigte die de vrijheid van meningsuiting wilde verdedigen, of als een dreigende massa boze Marokkanen?

Nee, ik vind de moord op Theo van Gogh niet terecht, en ik vind niet dat het racistisch is om te erkennen dat er binnen de islam een stroming is die gekenmerkt wordt door haat. Maar we moeten met z’n allen eens goed gaan praten, en wel nu. We hebben geen tijd voor lulkoek.

Dé schuld bestaat niet. De wereld is complex, dit probleem dus ook. Leer ermee leven. Bevalt het je niet, dan is dat jammer. Je hebt ongelijk en je bent deel van het probleem, niet van de oplossing.

Als je last hebt van iemand met een hoofddoek, dan ben je een zeikerd. Kijk om je heen: hoofddoeken zijn niet het meest aanstootgevende kledingstuk dat gedragen wordt.

Vrijheid van godsdienst geldt niet alleen voor jou, maar voor iedereen. De vrijheid om zondig te zijn geldt ook voor iedereen. Accepteer dat.

Vrijheid is niet absoluut. Dat is het nooit geweest en dat moeten we niet willen. Vrijheid kent grenzen en aangeven waar die liggen is niet makkelijk. Begrijp dat.

Iedereen mag zeggen wat hij denkt, echter: mensen bewust stelselmatig kwetsen is niet het summum van vrije meningsuiting, maar het summum van smakeloosheid. Dat Theo van Gogh martelaar van het vrije woord is geworden, betekent niet dat hij als voorbeeld moet dienen voor mensen die hun mening uiten.

En tot slot: mensen mogen nooit, maar dan ook nooit, vermoord worden vanwege hun mening. Maar dat is nu net één van de dingen waar we het wél over eens zijn.

Katers

Er zijn van die dagen dat je maar beter in je bed kunt blijven liggen.

Het is de dag van de katers. Eerst is er de kater van een dikke columnist die werd vermoord door een waanzinnige, en die ongetwijfeld gaat verworden tot de stok waarmee foute volksmenners de islamitische gemeenschap gaan slaan. Niet in dienst van de vrijheid van meningsuiting, niet om de verlichting te brengen, maar simpelweg omdat ze vinden dat macht een doel is dat de middelen heiligt. Ik hoop dat ik ongelijk heb, maar ik vrees met grote vrezen.

Zou Van Gogh het zo gewild hebben? Zou Pim het zo gewild hebben? Ik weet het niet en het interesseert me niet. Wat me interesseert is het hier en nu en de vraag hoe het verder moet, niet het toen en daar en de vraag hoe het had kunnen zijn. De zweem van urgentie die al een tijdje boven Nederland hangt, het vage gevoel dat de tijd begint te dringen al weet niemand precies waarom of waarvoor, is sterker geworden. De moord op Van Gogh heeft geleid tot nog meer angst en ongeduld, en het gevaar dat die twee slechte raadgevers het laatste woord gaan hebben is reëel.

De andere kater is die van de verkiezingen voor machtigste persoon op de planeet Aarde. George W. Bush wist genoeg Christenfundamentalisten en nationalisten op de been te brengen om hem de verkiezingen te laten winnen. De man die zichzelf vier jaar geleden op schandalige wijze de verkiezingswinst toeeigende, die de rechten van honderden gevangenen op Guantanamo Bay met voeten treedt, die rücksichtslos landen binnenvalt om Amerikaanse belangen te beschermen, die de oorlog tegen het terrorisme gebruikte om angst te zaaien onder zijn eigen bevolking en tegenstanders de mond te snoeren - die man krijgt nog eens vier hele jaren om het machtigste land ter wereld nog nationalistischer, nog agressiever en nog minder vrij te maken.

Er zijn vast lichtpuntjes, maar de katers zullen over hun hoogtepunt heen moeten zijn voordat ik die opmerk. Voorlopig heb ik het nog even te druk met ouderwets doemdenken.

Dood (2)

Theo van Gogh schijnt dood te zijn. Er is nog niet veel nieuws, maar blijkbaar is hij zowel neergestoken als –geschoten, en er zou een pamflet op zijn borst zijn gevonden. De moord zou natuurlijk met iets anders te maken kunnen hebben dan de ideeën van Van Gogh, maar ieders eerste gedachte is dat hij is gedood door iemand die vond dat hij te veel praatjes had.

Theo van Gogh heeft er niet om gevraagd. In dit land hoor je je mening te kunnen uiten zonder dat je voor je leven hoeft te vrezen. Ik vond de meeste uitspraken en columns van de man verwerpelijk, maar het is onmogelijk dat iemand vráágt om doodsbedreigingen, laat staan de dood zelf, enkel omdat hij z’n mening niet onder stoelen of banken steekt.

Welke stomme, hufterige klootzak haalt het in z’n hoofd om iemand te vermoorden vanwege zijn uitlatingen? Nog iets dat iedereen denkt: Van Gogh zei dingen over de islam waar de honden geen brood van lustten, en de moord zal daar wel mee te maken hebben. Het wordt dan wel erg verleidelijk om te gaan denken dat alle moslims inderdaad intolerante barbaren zijn.

Let op mijn woorden: er zijn mensen die zo weinig scrupules hebben dat ze de moord op Van Gogh gaan gebruiken om haat te prediken. Niet de haat van de islam jegens andersdenkenden, die wel degelijk bestaat maar waar niet elke moslim op aangekeken kan worden, maar de haat van de nieuwe politiek. De botte, generaliserende intolerantie van populisten, die gretig aftrek vindt onder een deel van een volk dat al zó lang zó decadent is dat het simpelweg eist dat iedere oneffenheid in de samenleving een aanwijsbare, behapbare oorzaak heeft.

Hoedt u voor de valse profeten. Ja, er zijn intolerante imams die het ergste soort haat prediken, er zijn in ieder geval moslims die andersdenkenden met de dood bedreigen en misschien is Van Gogh zelfs vermoord door een moslim. Maar twee keer krom is niet recht en intolerantie is niet het antwoord op intolerantie. Blijf nadenken, het is de enige manier waarop dit land kan blijven functioneren.

Stemmen

De Amerikanen maken zich zorgen over de presidentsverkiezingen van morgen. Het is een nek-aan-nek race, en vier jaar geleden kon de hele wereld zien wat daar de gevolgen van kunnen zijn. Nog een keer verkiezingen waarbij een rechter met duidelijke politieke signatuur het laatste woord heeft zou funest zijn voor de geloofwaardigheid van de democratie in de VS. En het gaat al een tijdje niet zo goed met die geloofwaardigheid.

Ondertussen willen ze in Ierland nog steeds niet aan de stemmachines van Nedap, die in Nederland al jaren worden gebruikt. Eventuele hackers zouden met de gegevens kunnen rommelen, zo wil het verhaal, en de beheerders van de apparaten schijnen ook gewoon bij de data te kunnen.

Toen een Ierse commissie een half jaar geleden zei de machines niet te vertrouwen, wilde de Nederlandse minister Thom de Graaf, die over het stemproces gaat, niet veel meer kwijt dan dat er eigenlijk niets aan de hand was. De pers ging er volkomen ten onrechte verder niet op in. Met een minuscuul artikeltje in de kantlijn liet de krant recentelijk weten dat de Ieren de machines gaan laten testen door een onafhankelijke instantie.

In de Oekraïne lieten ze zien hoe het ook kan: stembureau’s die veel te laat opengingen, te weinig of helemaal geen biljetten en zelfs stembussen die spontaan uit elkaar vielen. Allemaal ten nadele van de oppositie. Maar ja, wie moet daar nu wat van gaan zeggen? De Amerikanen? Wij? Dankzij respectievelijk de zucht naar macht en de onhebbelijke neiging om in de eerste plaats te doen alsof er helemaal niets aan de hand is en als dat niet werkt pas actie te gaan ondernemen, maken de westerlingen het zichzelf niet makkelijk.

De ogen van de wereld zijn op Amerika gericht, en dat betekent dat de verkiezingen per se vlekkeloos moeten verlopen En Nederland ziet zichzelf graag als gidsland van “het andere machtsblok”, en dat betekent dat we de ontwikkelingen in Ierland met argusogen moeten volgen. En als uit hun test blijkt dat de machines te fraudegevoelig zijn, dan moeten er bij ons toch echt een paar koppen gaan rollen.