Rechter erbij

De rek is uit de rechter, kopt Elsevier. Te veel overspannen rechters brengen de kwaliteit van de rechtspraak in gevaar. De Raad voor de Rechtspraak wil er mensen bij. Zeker tachtig, liever nog wat meer. Helaas, minister Donner heeft er geen geld voor. Voor de rechtspraak trekt het kabinet volgend jaar 757 miljoen euro uit. Volgens de Raad is dat 63 miljoen minder dan nodig. Gevolg: in 2006 blijft een kwart miljoen zaken op de plank liggen. Procedures duren acht procent langer, wat voor burgers ergernis oplevert en schadelijk is voor de economie.

Laten we die economie eens concreet maken. Dat hebben we het over bedrijven. In de zakenwereld gaan de meeste geschillen over geld: de klant wil niet of niet alles betalen. Hij vindt dat het werk niet goed is of dat er te laat is geleverd. Dat leidt tot boze blikken over en weer, dreigen met procederen. Niet slim, want door te oorlogszuchtig te zijn zetten ondernemers een klantrelatie op het spel. Daarnaast is het helemaal niet zo gemakkelijk om je gelijk te krijgen. Je moet het kunnen bewijzen! En ruziënde echtparen weten het: er is een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.

Het beste kun je geschillen maar voorkomen. Duidelijke afspraken maken en die schriftelijk vastleggen. (Datzelfde zou ook moeten gelden bij huwelijken. Hoeveel zaken komen er niet voor de rechter omdat twee volwassen mensen elkaar het licht in de ogen niet meer gunnen.) Mocht er dan een geschil ontstaan, dan kun je tenminste aantonen hoe het zit. Al met al is rechtspraak emotie, en emotie vertroebelt het zicht op juridische feiten. Daarom: procederen doe je liever niet. Het kost veel geld, heel erg veel tijd en energie, is emotioneel belastend en als je wint krijg je hooguit een deel van de kosten terug. Een groot deel van de rechtszaken kan zonder meer de prullenbak in. Is een weldaad voor de economie. Zijn er ook meteen minder rechters nodig.

Althans…. voor civiele en kantonrechtzaken. De toekomst is aan het bestuursrecht, stelde Maarten Huyen zaterdag in NRC. Advocaten namen de macht van politiek Den Haag over. Hoe dat werkt? In het kort: advocaten stellen de contracten op of procederen over overheidsbeslissingen die vaak anders uitvallen dan de bedoeling was. Juristen bepalen het tempo, de vormgeving en de uitvoering van een plan. Staatssecretaris Ross kan klagen over de modernisering van verpleeghuizen wat ze maar wil, op de juridische belemmeringen heeft ze geen vat.