Turks-fruit-pizza

Stel nou dat de cateraar van de Nieuwe Kerk te horen kreeg dat er op het laatste moment rigoureus aan zijn bijdrage gesleuteld zou worden. De bitterballen met gerecycled paard gaan de prullenbak in, en de ham op de minipizza’s wordt vervangen door brokjes Turks fruit. De organisatie houdt de tentoonstelling ‘Istanbul. De Stad en de Sultan’ liever halal.

Zou hij boos zijn bijdrage terugtrekken onder het mom van culinaire integriteit? Zou Nederland massaal schande spreken van deze schandelijke inperking van de vrijheid van paardenvlees? Ik denk het niet.

Eigenlijk is het met de inhoud van een tentoonstelling in de Nieuwe Kerk niet heel anders. De organisatie wilde een aantal Turkse cultuurschatten tentoonstellen, en dat mocht alleen als de Turkse overheid de tekst in de catalogus nog even mocht inkijken. Bijdragen over Armenen, Koerden of homo’s werden niet op prijs gesteld. Het zal, met het geheibel rond de Armeense genocide bij de Tweede Kamerverkiezingen in het achterhoofd, niet veel mensen verbazen.

Het zal niet echt een moeilijke keuze zijn geweest voor de organisatie van ‘Istanbul’. Of het wetenschappelijk verantwoorde verhaal over de genocide eruit, of de publiekstrekkende topstukken eruit.

Even vooropgesteld: die genocide heeft plaatsgevonden. Er werd en wordt in Istanbul ongetwijfeld wel eens geneukt tussen mannen. Istanbul heette oorspronkelijk Byzantium. Dat mag allemaal gezegd worden in Nederland, en daar moet ook plek voor zijn. Die plek is echter niet noodzakelijk de Nieuwe Kerk. Toen de Nieuwe Kerk nog een kerk was, had men er geen behoefte aan een historisch verantwoord verhaal over Jezus, en nu het een tentoonstellingsruimte is heeft men geen behoefte aan een historisch verhaal over Istanbul. Als de organisatoren zich niet geroepen voelen om knopen door te hakken in het Armenië-debat, dan is dat hun goed recht.

Dat de Leidse osmanist Jan Schmidt zijn bijdrage aan de tentoonstelling terugtrok, siert hem. Hij heeft meer beroepseer dan mijn denkbeeldige cateraar. Maar wie buiten de universiteit wetenschap bedrijft, weet nu eenmaal dat daar niet altijd mee gebeurt wat de onderzoeker graag zou zien, net zoals iemand geen verantwoordig aan de kok hoeft af te leggen over wat hij thuis met diens pizza uitvoert. Kortom, de ophef over de gecensureerde tentoonstelling is een storm in een glas water.

Als de Nieuwe Kerk dat nou gewoon zou zeggen, was er geen reden geweest om dit stukje te schrijven. Dat doet ze echter niet. Op hun website zeggen ze dat de expositie een neutrale weergave is van de geschiedenis van Istanbul.Onzin, natuurlijk. Ze hebben ondubbelzinnig gekozen om de lijn van de Turkse ministeries te volgen. Hun expositie is het geschiedkundige equivalent van de Turks-fruit-pizza.