Gentleman

Michiel Boersma, topman van Essent, stak vorig jaar 821.000 euro in zijn zak. Wie had verwacht dat de privatisering van energiebedrijven zou leiden tot dergelijke vormen van zelfverrijking? Zeg nu zelf, er zijn maar liefst drie aanbieders van stroom die iets voorstellen in Nederland, dus moordende concurrentie en vlijmscherpe prijzen liggen in de lijn der verwachting. Dat zowel NUON als Essent hebben gekozen voor de dikbetaalde-directeur-strategie wekt misschien verbazing, maar meer dan toeval is het natuurlijk niet.

Zelfregulering is een prachtig beleidsinstrument. Het mes snijdt aan twee kanten: ministers hebben meer tijd voor belangrijke zaken omdat ze zich niet met een branche hoeven te bemoeien, en de markt functioneert optimaal. Een gentleman houdt altijd rekening met het algemeen belang, en als er één beroepsgroep bestaat uit louter gentlemen dan is dat wel die van de directeurs. Die kun je prima hun eigen markt laten reguleren.

In Engeland is zojuist een onderzoek afgerond naar de handel en wandel van de farmaceutische industrie. Britse pillendraaiers worden nauwelijks gecontroleerd, en hebben de vrijheid om artsen te fêteren en onderzoeksresultaten op te leuken. En wat blijkt? Ze doen het nog ook! Hier in Nederland zou iets dergelijks ondenkbaar zijn, omdat de farmaceutische industrie zichzelf reguleert. Als over een paar jaar zou blijken dat hier op grote schaal antidepressiva zijn verkocht met levensgevaarlijke bijwerkingen, zouden we natuurlijk diep geschokt zijn. Zoiets verwacht je niet, als je de leiding in handen geeft van echte gentlemen.

Het meest succesvolle conglomeraat aller tijden doet al eeuwen aan zelfregulering. Werknemers die de corporate identity bezoedelen door te beweren dat de wereld de afgelopen paar honderd jaar is veranderd worden op een zijspoor gezet, of, als ze een minder ernstig vergrijp hebben begaan (zoals kinderverkrachting) overgeplaatst. Onder de bezielende leiding van directeur Johannes Paulus de Tweede, God hebbe zijn ziel, is het aantal klanten van de katholieke kerk gegroeid tot ruim één miljard, en het aantal AIDS patiënten tot meer dan 40 miljoen. Twee cijfers die duidelijk aangeven hoe succesvol de katholieke kerk de afgelopen jaren is geweest, en dat allemaal omdat er een echte gentleman aan het roer stond.