Kikkers snuiven

Zoals filmjournalisten elk jaar naar het Filmfestival moeten om daar dronken acteurs aan te horen, zoals economie-redacties elk jaar Prinsjesdag hebben, zo hebben wetenschapsjournalisten elk jaar de Ig Nobelprijzen. En de echte Nobelprijzen, natuurlijk, maar die zijn lang niet zo interessant.

Elk jaar worden er ‘Igs’ uitgereikt aan onderzoeken die op een bijzondere, vaak lachwekkende manier opvallen. Onderzoek naar krekels die Star Wars kijken, mensen die sex hebben in een scan-apparaat, siliconen-ballen voor honden: het is lachen, gieren, brullen.

Wat nog veel grappiger is, is dat als je de punchline doorprikt, en naar de onderzoeken kijkt, er vaak wel degelijk wat nuttigs wordt gedaan. Als je onderzoek doet naar hoe de hersenen van een krekel met informatie omgaan, moet je verschillende krekels steeds dezelfde film laten kijken. Je kan zelf een tekenfilmpje maken, of je neemt Star Wars, wat je publiciteit alleen maar ten goede kan komen.

wijnkenners
Om mijn punt nog verder te verduidelijken ga ik wat dieper in op de Ig voor mijn eigen vakgebied: biologie. Kikkers scheiden, als ze gestresst zijn, geurstoffen uit. Een groep Australiërs heeft honderddertig kikkers besnuffeld en genoteerd hoe ze ruiken. Er zaten veel wijnkenners bij, omdat die goed zijn in het analyseren en omschrijven van geuren. Waarom is onderzoek naar kikkerluchtjes nuttig? Om te beginnen zijn kikkers met het blote oog vaak moeilijk uit elkaar te houden: de helft van de Nederlandse Groene Kikkers is bruin, wat verwarring met de Bruine kikker mogelijk maakt.

Ik met mijn simpele ziel verwachtte dat kikkers stinken. Als je vies ruikt word je minder snel opgegeten. Dat kikkers die in het gras leven naar gras ruiken kan ik me ook nog voorstellen: als je niet naar niets kunt ruiken is ruiken naar je omgeving een goede tweede keus om niet op te vallen. Maar waarom ruiken er kikkers naar pindakaas, vanille of gedroogde tijm?

Geur blijkt een belangrijke rol te spelen in het kikkerbestaan. Knoflookluchtjes moeten partners aanlokken – bij mensen werkt dit overigens niet, beste lezer. Angstluchtjes zorgen ervoor dat andere kikkers gaan kwaken en zo elkaar waarschuwen voor gevaar. Kikkers hebben van alles en nog wat aan hun luchtjes, en mensen kunnen er misschien van meeprofiteren. Een muggenverjager die niet zo kankerverwekkend is als DEET, nieuwe parfums, en misschien zelfs pharmaceutisch toepasbare stoffen; je kunt het allemaal vinden als je aan een kikker snuift. Zo ignoble is dat onderzoek helemaal niet.