Achterkamertjes

Een alternatieve vorm van democratie: de partij die na de verkiezingen het grootst is, gaat helemaal in z’n eentje in de regering zitten. Iedere stemming over een wetsvoorstel van het kabinet wordt voorafgegaan door gekonkel en handjeklap, net zoals nu het geval is. Maar in tegenstelling tot nu zijn er geen coalitiepartijen die een Kamermeerderheid vormen, en die braaf meestemmen met het kabinet terwijl ze het dualisme lippendienst bewijzen. Het machtswoord bestaat niet meer. Oppositie, dat zijn alle partijen behalve de regerende. En elke oppositiepartij kan met een beetje koehandel directe invloed uitoefenen op het kabinetsbeleid.

Mijn ervaring is dat de meeste mensen het een idioot plan vinden. Ten minste, wel als je het op deze manier brengt. Het zou slecht zijn voor de continuïteit van het beleid en de stabiliteit van de regering, maar beide bezwaren zijn dubieus. Het is echt niet onmogelijk om een consistent beleid te voeren dat gebaseerd is op wisselende Kamermeerderheden, en een regering valt pas als een meerderheid van de Kamer een motie van wantrouwen steunt. Dat is nu ook al zo, alleen worden moties van wantrouwen binnen het huidige systeem vaak om de verkeerde redenen verworpen: niet omdat een meerderheid het regeringsbeleid steunt, maar omdat de coalitiepartijen hun plekje niet willen opgeven. Is dat het soort stabiliteit waar we op zitten te wachten?

Minister Joop Wijn is het roerend met me eens, al verwoordt hij het anders: een minderheidsregering is het ei van Columbus. Of, zoals hij het zelf zei, het toppunt van democratie. “Denken in politieke kongsi’s kan niet. Je moet anderen echt overtuigen. Dat is interessant en spannend.”

Een minister die “anderen overtuigen” beschouwt als nieuw en verfrissend, dat is het beste argument dat ik totnogtoe heb gehoord vóór de winner-takes-all variant van democratie. Anderen overtuigen, hetzij van je gelijk, hetzij van de aantrekkelijkheid van de deal die je aanbiedt, dat is waar politiek toch eigenlijk over zou moeten gaan. Weg met de saaie meestemmende coalitiegenoten, gekonkeld moet er worden!