Licht

Nou, dat stelde dus helemaal geen ruk voor. Afgelopen donderdag om vijf voor acht had het moeten gebeuren, maar stroomnetbeheerder TenneT gooide roet in het eten. Het was maar de vraag of het stroomnet wel bestand was tegen een plotselinge daling van het stroomverbruik, vijf minuten later gevolgd door een abrupte stijging.

Het is ook maar de vraag hoe fanatiek we met onze lichtknopjes zouden hebben gespeeld als TenneT niks had gezegd. De kans was aanwezig dat we het en masse zouden doen: een actie die nul moeite kost en waarvoor we niet eens het Achtuurjournaal hoeven te missen, dat wil in Nederland nog wel eens een succes worden.

Het werd een flop. Gelukkig maar, want als het een succes was geworden hadden de jongetjes en meisjes die met het idee waren gekomen het ongetwijfeld volgend jaar nog eens geprobeerd. Dan heb je voor je het weet een jaarlijkse ‘vijf minuten het licht uit’-dag. Ongetwijfeld met bewustwording als doel, want geen betere manier om stomme ideeën een air van legitimiteit te geven dan met de term bewustwording. Autoloze zondagen, consumentenstakingen, Nationale [vul hier een enge ziekte in]-week Wereld [enge ziekte]-dag, het zijn allemaal stomme ideeën, en ze gebruiken allemaal de term bewustwording als excuus voor hun bestaan.

Vijf minuten het licht uit, was het plan voor vorige week donderdag. Zodat iedereen kon laten zien: kijk eens hoe bewust en geëngageerd ik ben.

Want dat is eigenlijk het idee achter dat soort vormen van massale burgerlijke ongehoorzaamheid: het is een protest voor mensen die wel zien dat er dingen zijn die niet kloppen, maar die te lui zijn om hun stoel uit te komen en een bijdrage aan de oplossing te leveren. Wat an sich natuurlijk prima is, maar door mee te doen aan een non-geste als het licht aan en uit doen geef je jezelf ook nog eens het gevoel dat engagement tonen en vastgekaasd zitten aan je televisiestoel niet met elkaar in tegenspraak hoeven te zijn. Bewustwordingsacties zijn erop gericht die illusie in stand te houden, en dat is eigenlijk weinig anders dan volksverlakkerij.